واکاوی مفهوم انسان ازخودبیگانه در اندیشه استاد مطهری

سرکار خانم زینب آزاد بختی

چکیده:

بی شک انسان دارای یک حقیقت الهی است، زمانی که خودِ عالی و ملکوتی خویش را به فراموشی بسپارد و جنبه­ی روحانی و معنوی خویش را که خود حقیقی است با جنبه جسم و تن اشتباه کند، آن­گاه همت و توان خود را در به کار­گیری جسم خاکی صرف کرده و دچار ازخودبیگانگی می­شود. بحران از­خودبیگانگی یکی از بزرگ­ترین معضلات زندگی انسان در عصر حاضر و از بیماری­های خطرناک اخلاقی است. انسان بر اثر این بیماری حقیقت وجودی خود را از یاد برده و خویشتن را از اوج انسانیت به حضیض حیوانیت تنزل می­دهد. شناخت ازخودبیگانگی و آگاهی از مؤلفه­های آن می­تواند آدمی را در رهایی از این بیماری و دست­یافتن به خود حقیقی یاری رساند. مهم­ترین محور در این پژوهش، چشم انداز انسان ازخودبیگانه با توجه به دیدگاه جامع و غنی استاد شهید مطهری، را تحلیل کرده و محورهای مقاله براساس نظریات ایشان سامان یافته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی پس از تبیین مفهوم ازخودبیگانگی به تعریف جامع انسان ازخودبیگانه در اندیشه شهید مطهری پرداخته و در ادامه مهم­ترین مؤلفه­های آن‌ را معرفی می‌کند که عبارتند از: تک بُعدی پنداشتن انسان، خاموشی استعداد و بالندگی، طبیعت­زدگی، بی­هدفی و بی­معنایی و باورنداشتن به جاودانگی انسان. در آخر به راه‌کارهای مقابله با­ ازخودبیگانگی می­پردازد که عبارتند از: خودیابی، ذکر و یاد خداوند، خردورزی، هماهنگی با فطرت و معادباوری.

کلیدواژه‌ها:

انسان ازخودبیگانه، فطرت، شهید مطهری، خودیابی، ازخودبیگانگی، خدایابی

پرسش و پاسخ