همایش یک قرن حضور به مناسبت یکصدمین سالگرد ولادت استاد شهید مرتضی مطهری در روز یکشنبه 13 بهمن 1398 با همکاری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
در این مراسم پس از قرائت قرآن، پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به مناسبت یکصدمین سالگرد ولادت استاد مطهری قرائت شد.
فرازهایی از پیام آیت الله جوادی آملی به مناسبت یکصدمین سالگرد ولادت استاد مطهری:
وجود مبارک استاد شهید مطهری، آیینه‌ای بود که نور علم حضرت رسول(صلوات الله علیه و آله) و ائمه معصومین(علیهم و علی آلهم آلاف التحیه و الثناء) در آن تابید و منعکس شد و چون این نور نوری ازلی است، پس محدود به زمانه ما نیست و بهره‌مندی ما از وجود ایشان به مختصات زمانه‌ای که ایستاده‌ایم، یک صد سال از سال تولد ایشان است ولی این نور علم تا قیامت پابرجاست.
آنچه در تمام برخوردها با شهید مطهری کاملاً محسوس بود، چه در جلسات خصوصی و چه در حضور استاد، حرّیت و آزادگی شهید مطهری بود. او دلی آزاد و مغزی آزاد داشت و قهراً دارای زبان و قلمی آزاد بود.
این عالمانی که تعهد سپرده‌اند و جلوی ظلم را می گیرند؛ با قلمشان، بیانشان هم جلوی ظلم سیاسی را می گیرند، هم جلوی ظلم اجتماعی را می گیرند، هم جلوی ظلم اقتصادی را می گیرند که این بزرگوار در هر سه بخش کار کرده است؛ این عالمان، در پایان نهج البلاغه می شود العُلَماءُ باقونَ ما بَقِيَ الدَّهرُ وگرنه آن جمله، تزیین اعلامیه برگ فوت است!
شهید مطهری در راه تحلیل خیلی ماهر و توانا بود، یعنی می‌شکافت و دوباره می‌بافت. گره‌های کور را که دیگران نمی‌دیدند شهید مطهری می‌دید، آن گره را باز می‌کرد و نشان می‌داد و دوباره می‌بافت.
حضور شهید مطهری در جلسات خصوصی درس استاد علامه برای همه ما تازگی داشت. شبی که استاد مطهری برای شرکت در جلسات خصوصی به قم می‌آمدند، آن جلسه پربارتر و پربرکت‌تر بود، زیرا سؤالهای عمیقی طرح می‌کردند که در قبال آن، همه از استاد علامه جواب عمیقی دریافت می‌کردند و ایشان مایه برکت سؤال بود.
در ادامه حجت الاسلام میثم امرودی رییس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران ضمن خیر مقدم به حاضران در مراسم گفت: ایام‌الله دهه فجر، دهه به نمایش گذاشتن انگیزه الهی و پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی را تبریک عرض می‌کنم. استاد شهید مطهری دو ارزش را ممزوج کردند؛ یکی ارزش شهادت که بزرگ‌ترین مدالی است که کسی می‌تواند به دست آورد و ارزش دیگرشان مقام عالم بودن است. شهید مطهری عین ارزش و ارزش‌آفرین هستند و به مناسبت یکصدمین سالگرد ولادتشان جمع شده‌ایم تا ارزش‌های مد نظرشان را ترویج کنیم.
وی اضافه کرد: جهانگشایی آسان‌تر از جهانداری است. انقلاب اسلامی به وقوع پیوست، اما نگهداری از انقلاب اسلامی نیازمند احیا و بازنشر ارزش‌های اولیه آن است. شهید مطهری پیش‌بینی کرده بودند که انقلاب اسلامی روزی جهانی می‌شود و این پیش‌بینی امروز محقق شده است و به زودی خواهیم دید که این انقلاب گسترش بیشتری نیز خواهد یافت و نه فقط در بین ملل مسلمان، بلکه در جهان فراگیر می‌شود.
امرودی: شهید مطهری عین ارزش و ارزش آفرینی بود
رییس سازمان فرهنگی هنری با اشاره به تفکرات شهید مطهری ادامه داد: ایشان می‌فرمودند مبانی خودمان را محکم فریاد می‌زنیم تا همه بدانند انقلاب ما با این اصول شکل گرفته است. انقلاب اسلامی با شعار مبارزه با امپریالیسم و کمونیسم پیروز شده و با سایر انقلاب‌ها متفاوت است. به عنوان مثال آزادی در اندیشه شهید مطهری تعریف مخصوص به خود را دارد به معنای آزادی‌های حیوانی نیست. ایشان اعتقاد داشت که اگر کسی می‌خواهد به عنوان مثال تبلیغ مارکسیسم را انجام دهد، با تابلوی خودش و نه با پنهان شدن پشت شعارهای انقلاب و اندیشه‌های اسلامی این کار را بکند.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی را نمی‌توان از انگیزه الهی آن جدا کرد، تصریح کرد: نمی‌توان گفت می‌خواهیم انقلاب اسلامی را حفظ کنیم، ولی چهره متفاوت و نادرستی از امام خمینی(ره) ترسیم کنیم و بگوییم او امامی است که می‌تواند با غرب کنار بیاید. این آزادی نیست، بلکه تغییر واقعیت است.
حجت‌الاسلام امرودی در پایان گفت: هر چه جلوتر می‌رویم، اهمیت آثار شهید مطهری را بیشتر درک می‌کنیم. انگار او زنده است و برای امروز جامعه ما سخن می‌گوید. انقلاب اسلامی امروز الگو برای ارائه دارد؛ در تفکر شخصیتی چون شهید مرتضی مطهری و در اخلاص و تواضع شخصیتی مانند شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی را ارائه می‌دهد. امیدوارم با عمل کردن به اندیشه‌های شهید مطهری، روزی برسد که شاهد پیروزی انقلاب جهانی اسلام باشیم.
در ادامه دکتر علی لاریجانی رییس محترم مجلس شورای اسلامی علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی ضمن گرامی‌داشت دهه مبارک فجر، به شباهت‌های شهادت سردار سلیمانی و آیت‌الله مطهری اشاره کرد و گفت: پس از تشییع پیکر شهید مطهری تفکر ایشان بیش از گذشته در جامعه رواج پیدا کرد؛ با ترور حاج قاسم که حرکتی ناجوانمردانه بود نیز ابتدا تصور می‌شد تفکر ایشان در منطقه متوقف می‌شود یا ضربه می‌خورد اما شهادت حاج قاسم تحول عظیمی را در ایران و کشورهای مختلف از جمله عراق ایجاد کرد.
لاریجانی با بیان خاطره‌ای از شهید سلیمانی گفت: سال‌ها پیش ایشان به من گفتند سید حسن نصرالله و شهید عماد مغنیه در تهران هستند و می‌خواهند به منزل ما بیایند، آنها شام خانه ما آمدند و شهید سلیمانی گفت دلش می‌خواهد خاطره‌ای از شهید مطهری برایش تعریف کنم. ایشان علاقه خاصی به منش و مسلک شهید مطهری داشت و غالبا در جست‌وجوی این مباحث بود؛ بنابراین بسیار به‌جاست که در بزرگداشت شهید مطهری از حاج قاسم یاد شود.
وی با بیان اینکه همایش امروز درباره مردی بزرگ و بی‌نظیر در تاریخ معاصر ایران است، گفت: حدود ۴۰ سال از شهادت ایشان می‌گذرد و باید نگاهی کلی به افکار شهید مطهری داشته باشیم و نقش ایشان را در این ۴۰ سال مورد بررسی قرار دهیم. شهید مطهری اسلام منسجم، فراگیر و همه‌جانبه را دنبال می‌کرد و از این جهت کار بسیار ارزشمندی انجام داد.
رییس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه برکات حیات ایشان در ۴۰ سال گذشته جلوه‌گری می‌کند، گفت: ایشان توفیق انتشار آثاری متنوع و آموزنده را داشت، آثاری که امام فرمودند بدون استثناء مفید است. دلیل این ویژگی آن است که شهید مطهری اهتمام ویژه‌ای به پاسخ به نیازهای جوانان در خصوص جهان‌بینی و ایدئولوژی داشتند.
وی با بیان اینکه شهید مطهری موسس فلسفه تطبیقی است، اظهار داشت: در شیوه فلسفه سنتی، آثار بزرگانی مانند حکیم سبزواری و دیگران را داریم اما آثار شهید مطهری مکاتب فلسفی را با یکدیگر تطبیق داده و بحث تخصصی فلسفه را جذاب و ماندگار کرده است.
لاریجانی تاکید کرد: این حجم کار علمی موفق در ظرف عمر کوتاه ۶۰ ساله از توفیقات بزرگی است که امروز نیاز متخصصان و عموم مردم را پاسخ می‌دهد. البته باید از همسر ایشان نیز یاد کنیم که نقش موثری در ایجاد شرایط مناسب برای مردی علمی با آثاری متنوع داشت چرا که بدون اتکا به همسر و مهیا شدن شرایط امکان چنین توفیقاتی وجود ندارد.
آثار شهید مطهری همچنان ماندگار است
رییس دستگاه قانونگذاری کشور با بیان اینکه ۴۰ سال از شهادت شهید مطهری می‌گذرد، گفت: آثار ایشان بوی کهنگی نمی‌دهد و همچنان جذاب و مفید و ماندگار است که برای هر کس چنین امری رخ نمی‌دهد. دقت نظر و آینده‌نگری در آثار ایشان باعث شده است غبار کهنگی بر آثار ایشان ننشیند و آثار زنده باشد و تمام رشته‌های مختلف بتوانند از آنها استفاده کنند.
وی با بیان اینکه همه فرزندان و نوه‌های شهید مطهری متدین و علاقه‌مند به نظام هستند، ادامه داد: فرزندان ایشان وقت بسیاری برای تدوین آثار شهید مطهری و احیای آثار ایشان گذاشته‌اند.
رییس قوه مقننه با بیان اینکه مقام معظم رهبری شهید مطهری را ایدئولوگ نظام می‌داند، تصریح کرد: باید نگاهی به سال‌های پس از انقلاب داشته باشیم و ببینیم بر اساس تفکر شهید مطهری چه راه‌هایی طی شده و چه راه‌هایی طی نشده است. چرا که شهید مطهری تاکید داشت باید حرکت انقلاب اسلامی زنده باشد و به همین خاطر انقلاب را با شرایط صدر اسلام مقایسه می‌کند. به نظر ایشان انقلاب اسلامی یک حرکت سعادت‌بخش برای جامعه است که باید تداوم پیدا کند و احیای تفکر اسلامی و تجلی در زندگی فردی و اجتماعی باید مورد توجه جامعه قرار گیرد.
رییس مجلس شورای اسلامی گفت: از ابتدای انقلاب گروه‌های مختلفی مخالفت خود را با این دیدگاه شهید مطهری مطرح کرده‌اند، از جمله جریان چپ و مارکسیست و گروه‌های تجددطلب که در غرب تحصیل کرده بودند و گرایش غربی داشتند اما در جلساتی که با شهید مطهری داشتند، همه تحت تاثیر سخنان ایشان قرار می‌گرفتند. با این همه در این سال‌ها، جریان چپ‌زدگان اسلامی تلاش می‌کردند مسائل اسلامی را در چارچوب مارکسیستی جانمایی کنند.
لاریجانی تاکید کرد: آنچه به نظام جمهوری اسلامی حیات می‌دهد تداوم انقلاب اسلامی است و این همان دغدغه شهید مطهری است که تاکید دارد باید انقلاب اسلامی تداوم پیدا کند تا به نظام محتوا دهد.
در دیدگاه شهید مطهری عدالت اجتماعی بدون معنویت ممکن نیست
وی ادامه داد: در دیدگاه شهید مطهری عدالت اجتماعی بدون معنویت ممکن نیست اما چرا در طول ۴۱ سال انقلاب به معنویت توجه نشده است؟ علت این است که با پدید آمدن چارچوب دیوانی، رفته‌رفته فساد و مشکلات درون آن و حالت رفاه‌زدگی به وجود آمد در حالی که ایشان تاکید داشت باید انقلاب اسلامی تداوم پیدا کند تا جلوی خواب‌رفتگی گرفته شود.
رییس قوه مقننه با تاکید بر اینکه برخی از نظامات در دنیا بدون معنویت شکل گرفته است، گفت: تفکر شهید مطهری بدون معنویت تحقق پیدا نمی‌کند، چرا که در تحقق عدالت اجتماعی مورد نظر ایشان معنویت رکن اصلی است، حال آنکه در چارچوب‌های مادی و غربی چنین امتیازی وجود ندارد و معنویت و رشدیافتگی ایجاد نمی‌شود.
لاریجانی با اشاره به اینکه استقلال فرهنگی نیز از جمله دغدغه‌های شهید مطهری است، گفت: در کشور ما راه‌های طی‌نشده‌ای در زمینه فرهنگی و اخلاقی وجود دارد. البته در جلسات مختلف و مراسم مرتبط با شهادت ائمه بخشی از معنویت را مشاهده می‌کنیم اما تمام آن دیده نمی‌شود، چرا که در نظام، برنامه‌ریزی کافی برای جایگاه معنویت انجام نشده است.
وی با تاکید بر اینکه باید مسائل معنوی جهت‌دار باشد، بیان داشت: یکی از نکاتی که شهید مطهری تاکید می‌کرد این بود که روحانیت باید راه خود را طی کند و نباید دخالتی در امور اجرایی داشته باشد. هر چند در بازه‌ای از زمان به دلیل شرایط کشور ناچار بودیم از روحانیت برای مسئولیت‌های کشور استفاده کنیم اما در کل روحانیت باید با مردم باشد تا نفوذ کلام داشته باشد. وقتی روحانیت درگیر کار اداری می‌شود بین آنها و مردم فاصله می‌افتد. بنا به همین دغدغه بود که شهید مطهری نیز از حوزه به دانشگاه می‌رفت و با دانشجویان و استادان صحبت می‌کرد. جامعه روحانیت باید به این مسئله توجه کند.
لاریجانی با بیان اینکه شهید مطهری آزادی را یکی از ارزش‌های انسانی فوق‌العاده می‌داند، بیان داشت: ایشان آزادی را وسیله‌ای برای سعادت جامعه می‌داند و تاکید دارد انجام بعضی امور به اجبار امکان‌پذیر نیست. ایشان تاکید می‌کند بحث ایمان و تفکر اجبارپذیر نیست و از نظر اخلاقی اجبار کمال‌آفرین نیست و باعث می‌شود اخلاق رشد پیدا نکند و مشکل اجتماعی به وجود بیاورد. حتی اگر برای حل مسائل اجتماع مجبور به اجبار شده‌ایم باید گام‌هایی کوچک در این مسیر برداشت چرا که محدودیت آزادی، اخلاق را کاهش می‌دهد.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم با توجه به دیدگاه شهید مطهری جامعه رشد کند، باید آزادی انتخاب را به افراد بدهیم. حتی اگر با حسن نیت و به بهانه اینکه ممکن است مردم در انتخاب دچار اشتباه شوند نیز آزادی را از آنها بگیریم، باید توجه کنیم که مردم تا ابد شایستگی انتخاب صحیح را نخواهند یافت. از نظر رشد فکری مردم باید آزاد عمل کنند و حتی اگر اشتباه کنند این اشتباه باعث رشد خواهد شد.
رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شهید مطهری حقوق فطری را در شکوفایی استعدادهای مختلف جامعه موثر می‌دانست، بیان داشت: حقوق فطری جز با آزادی در انتخاب محقق نمی‌شود. آزادی باعث بالفعل شدن استعداد ذوقی، علمی و کمال‌جویی جامعه می‌شود. در مکتب ایشان برای مسائل فرهنگی و فکری قانون باید حداقلی باشد و باید بر روی معنویت کار کرد تا تاثیر آن را بر روی جامعه ببینیم.
لاریجانی افزود: شفافیت و رو راست بودن در کشور باعث می‌شود مردم از مسیر منحرف نشوند. شهید مطهری با شهامت کامل اختلاف نظر خود را با مرحوم شریعتی بیان کرد هرچند که در آن زمان به ایشان توهین‌های زیادی شد اما باور شهید مطهری این است که شفافیت برای هدایت جامعه لازم است و برای رشد در جامعه باید روراست بود.
رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگ و علم فاصله زیادی با مسیر و تفکر شهید مطهری داریم، بیان کرد: برای جبران این کاستی‌ها اولین کاری که باید انجام دهیم طرح آمایش سرزمین است. از ابتدای انقلاب در تمامی قوانین توسعه‌ای کشور موضوع آمایش سرزمین را آورده‌ایم اما تاکنون این طرح مهیا نشده است که اگر اجرایی شود بسیاری از مشکلات کشور برطرف خواهد شد.
وی با تاکید بر استقلال سیاسی و عدم تسلط اجانب بر کشور که از جمله دغدغه‌های شهید مطهری بوده است، گفت: در استقلال سیاسی بسیار خوب عمل کرده‌ایم. در طرح مفتضح ترامپ موسوم به طرح معامله قرن، نظام نشان داد که کار بسیار عمیقی در حوزه استقلال سیاسی انجام داده است چرا که برخی از کشورهای عربی در برابر این طرح که یکی از بدترین طرح‌ها برای فلسطین بود سرخم کردند اما ایران محکم ایستاد و این ایستادگی نکته‌ای مهم و مورد توجه است.
لاریجانی تاکید کرد: شهید مطهری درباره آینده انقلاب می‌گویند، بعد از هر انقلاب فرصت برای رخنه فرصت‌طلبان وجود دارد تا از درون، نهضت را نابود کند بنابراین باید مراقب برخی تندروی‌ها باشیم.
در پایان این همایش با حضور علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، حجت‌الاسلام میثم امرودی رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و خانواده شهید مطهری از دو کتاب جدید نشر صدرا با عناوین «نظام خانوادگی اسلام» و «فطری بودن دین» رونمایی شد.