در ماه رمضان چه کتاب‌هایی از شهید مطهری مطالعه کنیم؟

به مناسبت ماه مبارک رمضان، کتاب های مناسب مطالعه در ماه خدا خدمت علاقه مندان به آثار استاد مطهری معرفی می گردد.
1. آزادی معنوی
آزادی معنوی مجموعه‌ای است مشتمل بر پانزده سخنرانی که در زمانها و مکانهای مختلف توسط استاد مطهری ایراد شده‌اند و وجه مشترک همه آنها این است که موضوع آنها مسائل معنوی و مربوط به خودسازی و تزکیه نفس است، اگرچه در خلال سخنرانیها گاه به مسائل اجتماعی نیز اشاره شده است. مطالعه این کتاب، گذشته از اینکه خواننده را با بُعد معنوی شخصیت استاد شهید مطهری آشنا می‌سازد، وی را گام به گام به سوی خودسازی و تقوا حرکت می‌دهد و در واقع یک سلوک معنوی است. برخی از موضوعهای طرح شده در این کتاب عبارتند از: آزادی معنوی، عبادت و دعا، هجرت و جهاد، بزرگی و بزرگواری روح، مکتب انسانیت.
2. جاذبه و دافعه علی علیه‌السلام
این کتاب مجموعه‌ای است از چهار سخنرانی استاد شهید مطهری که در حسینیه ارشاد ایراد شده است و مشتمل است بر یک مقدمه و دو بخش. در مقدمه کلیاتی درباره جذب و دفع به طور عموم و جاذبه و دافعه انسانها به طور خصوص بحث شده است. در بخش اول ضمن اشاره به نقش مثبت عشق و محبت در سازندگی فرد و اجتماع و بیان نمونه‌هایی از تأثیر این عامل سازنده در تاریخ اسلام، جاذبه علی(ع) ـ که همواره دلهایی را به سوی خود کشیده و می‌کشد ـ و فلسفه آن و فایده و اثر آن مورد بحث قرار گرفته است. در بخش دوم، دافعه نیرومند آن حضرت که چگونه عناصری را به سختی طرد می‌کرد و دور می‌انداخت، توضیح و تشریح شده است. در این بخش ریشه پیدایش خوارج، عقاید انحرافی آنها و نیز چگونگی انقراض این فرقه بیان شده است. در پایان کتاب ثابت گردیده که علی(ع) شخصیتی دو نیرویی بوده است و هرکس که بخواهد در مکتب او پرورش یابد و مطابق الگوی اسلام علوی تربیت گردد، باید دونیرویی باشد، یعنی هم جاذبه داشته باشد و هم دافعه.
3. سیری در نهج‌البلاغه
این کتاب مجموع مقالات متسلسلی است که در سالهای 51 ـ 52 شمسی در مجله «مکتب اسلام» توسط استاد شهید مطهری به رشته تحریر درآمد و سپس به صورت کتاب به دست چاپ سپرده شد. این کتاب دارای یک مقدمه و هفت بخش است. استاد مطهری در مقدمه به نحوه آشنایی خود با نهج‌البلاغه و وجه تسمیه کتاب – که حاکی از سیر و گردشی در این اقیانوس عظیم و بیکران معرفت و معنویت است – اشاره می‌کنند. مهمترین موضوعهای بحث شده در این کتاب عبارتند از : نهج‌البلاغه و اندیشه‌های کلامی، تلقی نهج‌البلاغه از عبادت، حکومت و عدالت، ارزش دنیا از نظر قرآن و نهج‌البلاغه.
4. داستان راستان
این مجموعه دو جلدی شامل 125 داستانِ برگرفته از کتب حدیث و نیز کتب رجال و تراجم و تواریخ و سیر توسط استاد شهید مطهری است. قهرمان داستانها غالباً پیشوایان بزرگ دین و یا شخصیتهای بزرگوار علمی و فقهی می‌باشند. این داستانها علاوه بر آنکه عملا می‌تواند راهنمای اخلاقی و اجتماعی سودمندی باشد، معرّف روح تعلیمات اسلامی نیز هست و خواننده از این رهگذر با حقیقت و روح تعلیمات اسلامی آشنا می‌شود.
5. حکمت‌ها و اندرزها
این کتاب مجموعه‌ای است مشتمل بر مقالاتی از استاد شهید آیت الله مطهری که در سالهای 1331 تا 1341 شمسی برای که برنامه عمومی آشنایی با فرهنگ اسلامی و نیز ایراد به صورت گفتار و خطابه به رشته تحریر درآمده است و بیشتر مطالب آن پیرامون اخلاق و راه و رسم زندگی و دستورات اسلام در این باب است.
6. انسان کامل
این کتاب مجموعه‌ای است مشتمل بر سیزده جلسه سخنرانی که در سال 1353 شمسی ایراد شده است. استاد شهید مطهری در این سخنرانیها برای آنکه آشکار سازند اسلام یک دین جامع است و انسانِ اسلام انسانی است چند بعدی که همه دستورات این مکتب الهی را به طور هماهنگ به مورد اجرا می‌گذارد، و برای آنکه جوانان مسلمان را از نگرش تک بعدی به اسلام مصون بدارند این بحث را مطرح کردند. البته نظر سایر مکاتب درباره «انسان کامل» نیز از جمله مکتب سوسیالیسم، مکتب اگزیستانسیالیسم، مکتب عرفان، مکتب عقل و… مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. مطالعه این کتاب از نظر شناخت انسان نمونه و ایده‌آل اسلام که انسانی است که ارزشهای انسانی را در حد اعتدال و بدور از افراط و تفریط‌ داراست، برای همه زمانها مفید و ضروری است.
7. سیری در سیره ائمه اطهار
بیان تحلیلی زندگی ائمه اطهار علیهم‌السلام موجب آن می‌شود که پیشوایان دینی به عنوان نمونه‌های انسان مافوق و نه مافوق انسان و الگوهای عینی برای حیات فردی و اجتماعی معرفی گردند. استاد شهید مطهری در این کتاب به این مهم پرداخته و حیات سیاسی اجتماعی تنی چند از ائمه معصومین را به ویژه از نظر کیفیت برخورد با مسئله خلافت و حکومت تجزیه و تحلیل نموده است. پیشوایان بزرگواری که در این کتاب معرفی شده‌اند عبارتند از: امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام زین‌العابدین(ع)، امام جعفر صادق(ع)، امام موسی کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام حسن عسکری(ع) و مهدی موعود (عج).
8. تفسیر قرآن (مجموعه 14 جلدی آشنایی با قرآن)
مجموعه 14 جلدی آشنایی با قرآن سلسله مباحث تفسیری استاد شهید مطهری در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است که عمدتاً در بین سالهای 1350 تا 1357 شمسی انجام شده است. جلد اول این مجموعه مقدمه و پیش‌درآمدی بر این سلسله مباحث محسوب می‌شود که در آن به مسائلی همچون زبان قرآن، مخاطبهای قرآن، عقل از دیدگاه قرآن و… پرداخته شده است. در مجلدات بعدی تفسیر آیاتی از برخی سور قرآن از جمله حمد، بقره، انفال، توبه، نور و تقریباً جزء سی‌ام قرآن انجام شده است. ویژگی ممتاز این مباحث، توجه به مسائل و موضوعات فکری و اجتماعی روز در حین تفسیر آیات قرآنی است که موجب تازگی و زنده بودن این مباحث گردیده است. ویژگی دیگر بیان روشن و روان آن است.
9. مشکلات علی علیه‌السلام (گفتاری از کتاب سیری در سیره ائمه اطهار)
این کتاب بخشی از کتاب «سیری در سیره ائمه اطهار علیهم السلام » است که به علت اهمیت موضوع آن و نظر به درخواست برخی علاقه مندان آثار استاد مطهری به صورت مجزا نیز منتشر شده است. مطالعه این کتاب، خواننده را با ابعاد گوناگون شخصیت امام علی (ع) و روش برخورد آن حضرت با دشمنان حق و عدالت آشنا می سازد.
10. عبادت و دعا: فصلی از کتاب آزادی معنوی (در قطع جیبی)
کتاب حاضر شامل چهار سخنرانی از استاد شهید آیت‌الله مطهری درباره «عبادت و دعا» است که در رمضان 1390 قمری (مطابق با آبان 1349 شمسی) در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده است. این گفتارها در کتاب آزادی معنوی اثر آن متفکر شهید که بعد از شهادت ایشان منتشر شده به چاپ رسیده است ولی نظر به این که درخواست‌های مکرر برای انتشار آن به صورت مستقل وجود داشت، به صورت رساله حاضر نیز منتشر می‌گردد.
11. توبه: فصلی از کتاب آزادی معنوی (در قطع جیبی)
کتاب حاضر شامل دو سخنرانی از استاد شهید آیت‌الله مطهری درباره «توبه» است که در رمضان 1390 قمری (مطابق با آبان 1349 شمسی) بعد از سخنرانیهای «عبادت و دعا» در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده است. این دو گفتار در کتاب آزادی معنوی اثر آن متفکر شهید که بعد از شهادت ایشان منتشر شده به چاپ رسیده است ولی نظر به این که درخواستهای مکرر برای انتشار آن به صورت مستقل وجود داشت، به صورت رساله حاضر نیز منتشر می‌گردد.
12. عدالت از نظر علی علیه‌السلام: گفتاری از کتاب بیست گفتار (در قطع جیبی)
کتاب حاضر شامل دو سخنرانی از استاد شهید آیت‌الله مطهری در موضوع عدالت است تحت عنوان «عدالت از نظر علی علیه‌السلام» و «تفاوتهای بجا و تفاوتهای بیجا». این دو گفتار قبلاً در کتاب بیست گفتار منتشر شده است ولی نظر به این که در میان سایر گفتارهای این کتاب نمود لازم را نداشت و عده‌ای از علاقه‌مندان آثار آن اسلام‌شناس فرزانه نیز خواهان چاپ مجزای آن بودند، اقدام به انتشار این دو گفتار به شکل حاضر شد.
13. صلح امام حسن علیه السلام: گفتاری از کتاب سیری در سیره ائمه اطهار (در قطع جیبی)
کتاب صلح امام حسن علیه السلام که بخشی از کتاب سیره ائمه اطهار علیهم السلام اثر استاد مطهری است، حاصل دو جلسه بحث و انتقاد در این موضوع در انجمن اسلامی پزشکان در دهه 1350 و قبل از انقلاب اسلامی است. در این کتاب شرایط زمان امام حسن علیه السلام که منجر به این صلح شد و نیز مواد صلحنامه تشریح شده است و این که این مواد به نفع جبهه امام حسن علیه السلام بود و البته معاویه نقض پیمان کرد و به آن عمل نکرد و این امر زمینه قیام امام حسین علیه السلام را فراهم نمود. در این کتاب با تحلیل تاریخی دقیق آن متفکر شهید آشنا می شوید.
14. تفسیر سوره قدر: بخشی از کتاب «آشنایی با قرآن» جلد چهاردهم (در قطع جیبی)
این کتاب بخشی از کتاب «آشنایی با قرآن» جلد چهاردهم است که نظر به درخواست برخی علاقه‌مندان آثار استاد مطهری برای استفاده در ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر، به صورت مجزا نیز منتشر شده است.